صفحه اصلی

به گزارش خبرنگار شبکه اجتهاد، نشست علمی‌ «امنیت پایدار از منظر اسلام» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی و دکتر صفت‌الله قاسمی پنج شنبه 7 آذر ماه در سالن کنفرانس مرکز همایش‌های اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قم برگزار شد.
در ابتدای این نشست دکتر قاسمی با اشاره به این که امنیت یکی از حقوق اساسی است که بشر برای تأمین آن حاضر شد از آزادی‌های خود بگذرد و در جامعه قرار بگیرد تا به امنیت برسد و در سایه امنیت اهداف خود را پی گیری کند، گفت: بدون امنیت هیچ یک از اهداف انسان به صورت پایدار تأمین نمی‌شود، تأمین امنیت کار ویژه دولت است. برای همین نظام سیاسی مسئول آن است.‌این حق همگانی در نزد همه دولت‌ها پذیرفته شده است.
وی ادامه داد: با توجه به ماهیت دولت‌ها و سیاست‌های آن‌ها، هر کدام روش‌های مختلفی برای تأمین امنیت اتباع خود دارند. دولت‌های غربی با توجه به این که اقتدار مرکزی برایشان مهم است برای مردم حق کمتری قائل هستند و دولت‌های دموکرات‌تر برای مردم حقوق بیشتری قائلند.
قاسمی با اشاره به این که در اعلامیه جهانی حقوق بشر در ماده 9 و 22 به حق امنیت بشر اشاره شده است، اظهار داشت: دیدگاه‌های متفاوتی برای امنیت و تأمین آن رواج پیدا کرده که می‌توان آن‌ها را در سه بخش کلی بیان کرد. بخش نخست، دیدگاه سنتی است که محور امنیت را سلطه و قدرت می‌داند بر اساس این دیدگاه هر چه سلطه بیشتر باشد امنیت بالاتری برقرار می‌شود و پایداری امنیت به پایداری سلطه گره خورده است.
وی بیان داشت: دیدگاه فرا سنت‌گراها این است که در بحث امنیت، ابعاد مختلف آن باید با هم تناسب داشته باشد.‌این دیدگاه زمانی مطرح شد که اندیشمندان فهمیدند قدرت نظامی ‌به تنهایی نمی‌تواند امنیت را تأمین کند.
استاد دانشگاه امام حسین (علیه‌السلام) به دیدگاه هویت گراها هم اشاره کرد و گفت: بر اساس این دیدگاه، ابعاد مختلف امنیت باید نسبت هویتی با نظام سیاسی داشته باشد تا امنیت تأمین شود.این ایده از سوی کپنهاک مطرح شد. بر اساس این ایده مثلاً ما پذیرفته‌ایم که می‌خواهیم هویت اسلامی ‌داشته باشیم برای همین تلاش‌ها و روش‌هایمان باید بر مبنای اسلام باشد.

 

مبنای اندیشه اسلامی‌ امنیت توحید و اساس پایداری آن تربیت امنیتی است

 قاسمی اندیشه اسلامی امنیت را بخش دیگری از مبحث امنیت دانست و اظهار داشت: مبنای اندیشه اسلامی‌ امنیت توحید و اساس پایداری آن تربیت امنیتی است.
در ادامه این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک‌زایی با اشاره به این که امروز دنیا از لحاظ امنیتی وضعیت منحطی دارد و هیچ منطقه‌ای نیست که مدعی باشد از نظر امنیتی دغدغه‌ای ندارد گفت: جهان اسلام امروز گرفتار ناامنی است و تنها دینی که پیروانش همدیگر را می‌کشند اسلام است.‌ این مسائل ضرورت پژوهش در عرصه امنیت را مشخص می‌کند.
وی کشف نظریه امنیتی اسلام را هم یک ضرورت دانست و بیان داشت: در متون فقهی قدما، بحث امنیت جایگاه ویژه‌ای داشت ولی بعدها‌ این مسئله تنزل پیدا کرد.
حجت‌الاسلام لک‌زایی ادامه داد: فلسفه امنیت، فقه امنیت، اخلاق امنیت، روش شناسی امنیت پژوهی در گرایش‌های اسلامی، بحث امنیت در قرآن و تفاسیر قرآنی، امنیت در احادیث، سیره امنیتی معصومین(علیه‌السلام)، تاریخ و سیر مطالعات امنیتی در اندیشه اسلامی‌ سنت‌هایی دارد که هر کدام مکمل دیگری است. بنابراین اگر بخواهیم امنیت را مطالعه کنیم باید از همه این منظرها آن را کنکاش کرد.
استاد حوزه علمیه با اشاره به‌ این که دقیق‌ترین محیط شناسی امنیتی را در بین مکاتب، فقه شیعه دارد گفت: بحث دارها در فقه مثل دارالبغی و ... به ‌این بحث توجه دارد. در فقه 18 نوع از این دارها معرفی شده است.
رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی در تعریف امنیت گفت: امنیت، دستیابی به وضعیتی که «الف» از آسیب و تعرض و تهدید «ب» مصون است تا به «ج» برسد یا در وضعیت «ج» باشد پس تعریف امنیت سه وجهی است. در این تعریف هم جنبه‌ ایجابی و هم جنبه سلبی مورد توجه قرار گرفته است.
وی اظهار داشت: در امنیت فردی، فرد باید از هواهای نفسانی، جهل، مزاحمت افراد و نهاد‌های دیگر آزاد باشد تا به آسایش جان، مال، آبرو و هر چیز مشروع دیگر برسد.
حجت‌الاسلام لک‌زایی ادامه داد: فرد عنصر مهمی ‌به نام اراده دارد اما‌ این اراده تحت تاثیر متغیرهای مختلفی است مثل نیازهای بدن، محیط، هم نوع، و ... . در تئوری‌های امنیتی دنیاگرا همین مقدار مطالعه می‌شود ولی در مکتب امنیتی اسلام، عوالم بالا هم در نظر گرفته می‌شود برای همین شیطان و وسوسه‌های شیطانی، فرشتگان، روح، ولایت و رهبری پیامبر(ص) و ائمه(ع) و فقها و خدا در کل هستی هم متغیر در نظر گرفته می‌شوند و یک فرد از لحاظ امنیتی تحت تاثیر‌این متغیرها قرار می‌گیرد.

 

امنیت فقط‌ این نیست که جهل، دشمن و تهدید نباشد بلکه بخش ایجابی هم دارد

حجت‌الاسلام نجف لک‌زایی با اشاره به این که هر قدر محیط بزرگ‌تر باشد متغیرها بیشتر می‌شود، اظهار داشت: در امنیت فرهنگی می‌گوییم سبک زندگی ما که مبتنی بر باورها، گرایش‌ها و اندیشه‌های اسلامی است باید از تهاجم فرهنگی، تخریب و خرافات مصون باشد.
استاد حوزه علمیه افزود: امنیت فقط‌ این نیست که جهل، دشمن و تهدید نباشد بلکه بخش ایجابی هم دارد که شامل هدف گذاری برای رسیدن به مطلوب است.
وی خاطرنشان کرد: امنیت سیاسی غیر از امنیت فرهنگی و اقتصادی و ... است که هر کدام تعریف خاصی دارد و روش برخورد با هرکدام متفاوت است.
حجت‌الاسلام لک‌زایی با بیان ‌این که شهید اول معتقد است فقه عهده دار حفظ مسائل خمسه است گفت: حفظ احکام خمسه به تأمین امنیت بر می‌گردد چرا که برخی از احکام خمسه برای حفظ جان است که تأمین کننده امنیت فردی است، برخی احکام، حفظ دین را موجب می‌شود مانند حرمت خواندن کتب ضاله که در حقیقت بیانگر امنیت فرهنگی است.
وی احکام مربوط به حفظ عقل را تأمین کننده امنیت روانی و مسائل مربوط به حفظ نسل و خانواده را تأمین کننده امنیت خانواده دانست و بیان داشت: احکام مربوط به حفظ مال، امنیت اقتصادی را و فضائل، امنیت اخلاقی را تأمین می‌کند همان طور که رذائل بیانگر تهدیدات است.
این استاد حوزه علمیه‌ آیه «الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُولَـٰئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ» (انعام 82) را جامع ترین‌ایه درباره مکتب امنیتی قرآن دانست و گفت:‌ این‌ آیه می‌گوید ‌ایمان همراه با پرهیز از ظلم امنیت دنیوی و اخروی را نتیجه می‌دهد.
وی در این راستا به حدیثی از امیرمومنان علی (علیه‌السلام) اشاره کرد و بیان داشت: ‌این روایت هم یک مکتب امنیتی ارائه می‌دهد. حضرت می‌فرماید«اگر کسی را پیش من بیاورند که در امری متخصص باشد از او به دو شرط استفاده می‌کنم، دین و عقل داشته باشد، کسی که عقل ندارد لایقاس الا بالاموات و کسی که دین ندارد امنیت را از بین می‌برد لان مفارقه الدین مفارقه الامن».
حجت‌الاسلام والمسلمین لک‌زایی ادامه داد: در ده حدیث اول از چهل حدیث امام (ره) ده نوع انسان مطرح شده است. انسان مجاهد، مخلص، انتقادپذیر، متواضع، خدوم، آخرت گرا، شجاع، حق گرا، صادق، مسافر از دنیا. ریشه‌های نا امنی عکس‌ این ده مورد است یعنی انسانی که عکس ‌این موارد در او باشد نا امنی تولید می‌کند.
وی در پایان گفت: اگر بخواهیم مطالعه مناسبی درباره مکتب امنیتی اسلام داشته باشیم باید علل اربعه (فاعلی، غایی، مادی و صوری) آن را مد نظر قرار دهیم.

منبع: شبکه اجتهاد

 http://ijtihad.ir/NewsDetails.aspx?itemid=3473